ระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ
ระบบบำบัดน้ำเสียแบบบ่อเติมอากาศ เป็นวิธีการบำบัดน้ำเสียที่ใช้จุลินทรีย์ช่วยย่อยสลายสารอินทรีย์ พร้อมกับการเติมอากาศเพื่อเพิ่มปริมาณออกซิเจนในบ่อ ทำให้กระบวนการย่อยสลายเกิดได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพสูง ซึ่งเหมาะสำหรับชุมชน โรงงาน หรือสถานประกอบการที่ต้องการบำบัดน้ำเสียก่อนปล่อยออกมาอย่างมีคุณภาพและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
โดยบทความนี้ Mittwater จะพาไปทำความรู้จักกับบ่อเติมอากาศคืออะไร มีหลักการทำงานอย่างไร พร้อมข้อดีและข้อกำจัดของระบบสระเติมอากศ เพื่อให้คุณสามารถตัดสินใจเลือกติดตั้งได้อย่างเหมาะสมและคุ้มค่าที่สุด
ระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ คืออะไร ?
ระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ คือ ระบบบำบัดน้ำเสียเชิงชีวภาพที่ใช้การเติมอากาศลงในบ่อ เพื่อกระตุ้นจุลินทรีย์ให้ย่อยสลายสารอินทรีย์ในน้ำเสีย โดยกระบวนการนี้จะช่วยลดค่า BOD และ COD ของน้ำ ทำให้น้ำที่ผ่านการบำบัดมีความสะอาดมากขึ้นก่อนปล่อยลงสู่ธรรมชาติหรือใช้ซ้ำในโรงงาน
อย่างไรก็ตาม ระบบนี้เหมาะสำหรับน้ำเสียจากโรงงานอุตสาหกรรมและชุมชนขนาดกลางถึงใหญ่ เน้นความเรียบง่ายและดูรักษาง่าย แต่ต้องใช้พื้นที่ค่อนข้างมากสำหรับการติดตั้งบ่อและอุปกรณ์เติมอากาศ
หลักการทำงานของระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ มีกี่ขั้นตอน ?
ขั้นตอนการตกตะกอนเบื้องต้น (Primary Sedimentation)
น้ำเสียจากโรงงานหรือชุมชนจะไหลเข้าสู่บ่อตกตะกอนเบื้องต้น เพื่อให้ตะกอนหนักตกลงสู่ก้นบ่อ เช่น ดิน ทราย เศษอาหาร หรือสารแขวนลอยอื่น ๆ การตกตะกอนเบื้องต้นจะช่วยลดภาระงานของบ่อเติมอากาศ ทำให้จุลินทรีย์ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ขั้นตอนการเติมอากาศในบ่อ (Aeration Process)
น้ำเสียที่ผ่านการตกตะกอนจะไหลเข้าสู่ระบบบ่อเติมอากาศ ซึ่งมีเครื่องเติมอากาศบ่อบำบัดทำหน้าที่เพิ่มออกซิเจนลงในน้ำ การเติมอากาศนี้มีความสำคัญ เพราะจุลินทรีย์ใช้ออกซิเจนในการย่อยสลายสารอินทรีย์ ทำให้ BOD และ COD ของน้ำลดลงอย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งในขั้นตอนนี้ยังช่วยป้องกันการเกิดกลิ่นเหม็นและการเน่าเสียของน้ำได้ด้วย
ขั้นตอนการตกตะกอนสุดท้าย (Final Sedimentation)
หลังจากน้ำเสียถูกเติมอากาศและผ่านการย่อยสลายสารอินทรีย์แล้ว จะไหลเข้าสู่บ่อตกตะกอนสุดท้าย เพื่อตกตะกอนชีวภาพ ที่เกิดจากจุลินทรีย์และเศษอินทรีย์ตกลงสู่ก้นบ่อ ทำให้น้ำที่ปล่อยออกมามีความใสและลดสารแขวนลอยลงอย่างมาก โดยน้ำที่ผ่านขั้นตอนนี้สามารถปล่อยลงสู่ธรรมชาติหรือใช้ซ้ำได้ตามมาตรฐานที่กำหนด
การจัดการกากตะกอน (Sludge Management)
ตะกอนที่ตกในบ่อต่าง ๆ จะต้องเก็บและจัดการอย่างเหมาะสม เพื่อลดปัญหาเรื่องกลิ่นและการสะสมของตะกอนในระบบ โดยทั่วไปสามารถนำไปทำปุ๋ยหมัก หรือส่งไปกำจัดตามมาตรฐานโรงงาน การจัดการกากตะกอนที่ดีจะช่วยรักษาประสิทธิภาพการบำบัดของระบบและยืดอายุการใช้งานของบ่อ

องค์ประกอบสำคัญในระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ มีอะไรบ้าง ?
บ่อเติมอากาศ (Aeration Pond/Basin)
บ่อบำบัดน้ำเสียแบบเติมอากาศเป็นหัวใจหลักของระบบ ทำหน้าที่เป็นพื้นที่ให้จุลินทรีย์ย่อยสลายสารอินทรีย์ในน้ำเสีย บ่อมีขนาดและความลึกที่แตกต่างกันตามปริมาณน้ำและอัตราการไหลของน้ำ บ่อเติมอากาศช่วยให้จุลินทรีย์มีเวลาที่เหมาะสมในการทำงานและป้องกันน้ำเสียจากการเน่าเสียหรือเกิดกลิ่นเหม็น
เครื่องเติมอากาศ (Aerators)
เครื่องเติมอากาศ ทำหน้าที่เพิ่มออกซิเจนลงในน้ำ เพื่อให้จุลินทรีย์สามารถย่อยสลายสารอินทรีย์ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ เช่น
- Surface Aerator : เติมอากาศบริเวณผิวน้ำ ทำให้เกิดการหมุนเวียนน้ำและกระจายออกซิเจน เหมาะกับบ่อขนาดกลางถึงใหญ่
- Diffused Aerator : เติมอากาศผ่านท่อและหัวพ่น ให้ฟองอากาศเล็กกระจายทั่วบ่อ ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการละลายออกซิเจนและลดการเกิดฟองหรือโคลนสะสม
บ่อตกตะกอน (Sedimentation Tank)
บ่อตกตะกอนมีหน้าที่แยกตะกอนหนักออกจากน้ำ โดยน้ำที่ไหลผ่านบ่อตกตะกอนจะปล่อยให้ตะกอนตกลงสู่ก้นบ่อ ตะกอนนี้อาจประกอบด้วยสารอินทรีย์ตกค้างและจุลินทรีย์ที่ตายแล้ว บ่อตกตะกอนช่วยลดปริมาณของสารแขวนลอยในน้ำและทำให้น้ำที่ปล่อยออกมามีความใส
ระบบท่อและปั๊ม (Piping and Pump System)
ระบบท่อและปั๊มเชื่อมต่อการไหลของน้ำระหว่างบ่อต่าง ๆ และการควบคุมการหมุนเวียนน้ำ ระบบนี้ช่วยให้การบำบัดน้ำเสียเป็นไปอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ นอกจากนี้ยังช่วยปรับแรงดันและปริมาณน้ำให้เหมาะสมกับขนาดบ่อและอัตราการบำบัด
ข้อดีของระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ มีอะไรบ้าง ?
ระบบบำบัดน้ำเสียแบบบ่อเติมอากาศมีข้อดีหลายประการ ทั้งด้านประสิทธิภาพและความคุ้มค่าในการใช้งาน ดังนี้
- ลดค่า BOD และ COD ได้สูง ทำให้จุลินทรีย์ในบ่อสามารถย่อยสลายสารอินทรีย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- สามารถรองรับน้ำเสียจากโรงงานและชุมชนได้หลายขนาด
- ระบบไม่ซับซ้อน ทำให้การตรวจสอบและการซ่อมบำรุงไม่ยุ่งยาก
- ปรับต่อยอดได้ง่าย สามารถเชื่อมต่อกับระบบบำบัดขั้นสูงอื่น ๆ เช่น บ่อกรองน้ำ หรือระบบบำบัดน้ำแบบรวมหลายขั้นตอน
- ควบคุมการเกิดกลิ่นและยับยั้งการเน่าเสียของน้ำ
- การบำบัดแบบชีวภาพตามธรรมชาติ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
ข้อจำกัดของระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ มีเรื่องอะไรบ้าง ?
แม้ว่าระบบบำบัดน้ำเสียแบบบ่อเติมอากาศจะมีประสิทธิภาพ แต่ก็มีข้อกำจัดที่ควรพิจารณาก่อนติดตั้ง ดังนี้
- ต้องใช้พื้นที่ค่อนข้างมาก เนื่องจากบ่อเติมอากาศต้องมีขนาดใหญ่เพื่อให้จุลินทรีย์ทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ
- ค่าใช้จ่ายด้านพลังงานสูง เพราะเครื่องเติมอากาศต้องทำงานต่อเนื่อง ทำให้ค่าไฟฟ้าในการดำเนินงานสูง
- ต้องบำรุงรักษาสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันตะกอนอุดตันและประสิทธิภาพการทำงานลดลง
- จุลินทรีย์อาจตายหรือย่อยสลายสารอินทรีย์ได้ช้าลง หากน้ำเสียมีสารเคมีรุนแรง
- สารสะสมตะกอนและสารอินทรีย์บางส่วนอาจทำให้เกิดกลิ่นและเป็นแหล่งเพาะพันธุ์แมลง หากไม่ได้จัดการอย่างเหมาะสม
- ไม่เหมาะกับน้ำเสียปริมาณน้อยหรือมีความเข้มข้นสูงมาก

ระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ เหมาะกับโรงงานหรือธุรกิจประเภทใด ?
ระบบบำบัดน้ำเสียแบบบ่อเติมอากาศเหมาะกับโรงงานและธุรกิจที่มีปริมาณน้ำเสียขนาดกลางถึงใหญ่ และเป็นการบำบัดแบบชีวภาพเป็นหลัก จึงเหมาะกับโรงงานและธุรกิจประเภทต่าง ๆ ดังนี้
- โรงงานอาหารและเครื่องดื่ม
- โรงงานผลิตเครื่องสำอางและเคมีภัณฑ์ที่ไม่รุนแรง
- โรงงานผลิตกระดาษและเยื่อกระดาษ
- ชุมชนขนาดกลางถึงใหญ่
- ธุรกิจเกษตรอุตสาหกรรม
- สถานประกอบการที่ต้องการใช้น้ำซ้ำ
คลิกอ่านบทความแนะนำ
- ระบบบําบัดน้ําเสียในอาคารสูง มีกี่ประเภท ? คุ้มค่ากับการทำในระยะยาวไหม ?
- ระบบบําบัดน้ําเสียในคอนโดมิเนียม มีกี่แบบ มีขั้นตอนอย่างไร ? ต่างจากอาคารสูงทั่วไปไหม ?
- ระบบบําบัดน้ําเสียโรงงาน คืออะไร ทำได้กี่รูปแบบ เลือกติดตั้งที่ไหนดีได้มาตรฐาน
เปรียบเทียบการบำบัดน้ำเสียด้วยวิธีบ่อเติมอากาศ กับระบบบำบัดรูปแบบอื่น
| ประเภทระบบบำบัด | ข้อดี | ข้อเสีย | เหมาะกับ |
|---|---|---|---|
| บ่อเติมอากาศ | ลด BOD/COD, ดูแลง่าย | ใช้พื้นที่มาก, ใช้พลังงานต่อเนื่อง | โรงงานอาหาร เครื่องดื่ม, ชุมชนขนาดกลาง-ใหญ่ |
| บ่อเติมจุลินทรีย์ | ประสิทธิภาพสูง, ควบคุมคุณภาพน้ำได้ดี | ค่าใช้จ่ายสูง, ต้องมีระบบควบคุมเครื่องจักร | โรงงานขนาดใหญ่, อุตสาหกรรมเคมี |
| บ่อบำบัดน้ำเสียแบบสลับ | ปรับปริมาณน้ำเสียได้ง่าย, ควบคุมกลิ่นดี | ต้องมีระบบอัตโนมัติ, การบำรุงรักษาซับซ้อน | โรงงานขนาดกลาง, โรงงานที่มีน้ำเสียผันผวน |
| ระบบเมมเบรน | น้ำสะอาดสูง, ใช้พื้นที่น้อย | ค่าใช้จ่ายสูงมาก, การบำรุงรักษาซับซ้อน | โรงงานที่ต้องการคุณภาพน้ำสูง, อุตสาหกรรมยาและอาหาร |
สิ่งที่ต้องพิจารณาก่อนติดตั้งระบบบําบัดน้ําเสียแบบเติมอากาศ
ก่อนตัดสินใจติดตั้งระบบบ่อบำบัดน้ำเสียแบบเติมอากาศ ควรพิจารณาปัจจัยสำคัญหลายประการเพื่อให้การบำบัดน้ำเสียมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า ดังนี้
- ปริมาณน้ำเสียเฉลี่ยและสูงสุด เพื่อออกแบบบ่อและเครื่องเติมอากาศให้เหมาะสมกับอัตราการไหลของน้ำ
- พื้นที่ติดตั้งและความลึกของบ่อ ต้องมีพื้นที่เพียงพอสำหรับบ่อเติมอากาศและบ่อตกตะกอน
- ประเภทและจำนวนเครื่องเติมอากาศ เลือกเครื่องที่เหมาะสมกับปริมาณน้ำเสียและลักษณะบ่อ
- ระบบการจัดการตะกอนและน้ำทิ้ง วางแผนการเก็บ ตัก และกำจัดตะกอน
- งบประมาณในการติดตั้งและบำรุงรักษา รวมค่าเครื่องจักร ค่าแรง และค่าไฟฟ้า
- มาตรฐานและกฎหมายด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อให้ระบบเป็นไปตามข้อกำหนดของหน่วยงานรัฐและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
- ความสามารถในการขยายระบบในอนาคต เพื่อเพิ่มปริมาณน้ำเสียหรือปรับปรุงประสิทธิภาพระบบ
ติดตั้งระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ ราคาเท่าไหร่ ?
ราคาการติดตั้งระบบบำบัดน้ำเสียแบบบ่อเติมอากาศไม่ตายตัว เนื่องจากขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยสำคัญ เช่น ขนาดของบ่อ ความจุในการบำบัดน้ำเสีย ปริมาณและความเข้มข้นของสารอินทรีย์ในน้ำ รวมถึงชนิดและประสิทธิภาพของเครื่องเติมอากาศที่ใช้ ทำให้ราคาติดตั้งแตกต่างกันออกไปตามความต้องการและสเปคของแต่ละโรงงาน
โดยทั่วไป หากเป็นระบบขนาดเล็กราคาจะอยู่ในช่วงหลักแสนบาท แต่หากเป็นโรงงานอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ที่ต้องการบำบัดน้ำเสียปริมาณมาก ราคาก็สามารถพุ่งไปถึงหลักล้านบาทได้ ทั้งนี้ควรมีการสำรวจพื้นที่และประเมินระบบอย่างละเอียดก่อนตัดสินใจลงทุน เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุดและคุ้มค่ากับงบประมาณ
สรุปเรื่องระบบบําบัดน้ําเสียแบบบ่อเติมอากาศ
จะเห็นได้ว่า ระบบบำบัดน้ำเสียแบบบ่อเติมอากาศ เป็นวิธีที่ช่วยย่อยสลายสารอินทรีย์ในน้ำเสียด้วยจุลินทรีย์และการเติมอากาศ ทำให้น้ำเสียที่ปล่อยออกมามีคุณภาพดีขึ้น ลดกลิ่นไม่พึงประสงค์ และดูแลรักษาได้ง่าย ซึ่งเหมาะกับชุมชน โรงงาน และสถานประกอบการต่าง ๆ แต่ก็มีค่าใช้จ่ายในการติดตั้งและพลังงานสูง จึงควรพิจารณาขนาด ความต้องการ และงบประมาณอย่างรอบคอบก่อนตัดสินใจ
————————
ติดต่อ Mittwater ได้ที่นี่
โทร : 086-080-6629 (คุณธัชชัย)
Line : @mitrwater
ติดต่อช่องทางอื่นๆ : www.mittwater.com/contact


